Inkaubingak ti nagar-arapaap a makasurat iti daniw wenno prosa gapuanan siguro ta iti kinaubingko ket naisiguden kaniak ti Magasin a Bannawag a paborito a basbasaen dagiti dadakkelko ken kasta met dagiti in-inauna a kakabsatko.
Kasta met a naikaubinganmi nga agkakabsat ken agkakasinsin ti masuruan kadagiti para-ubbing a dandaniw a paggaayat dagiti dadakkel, iikit, uuliteg, kakasinsin, kakabagyan, kalugaran ken sangsangaili payen a pagraray-awan no kasta nga adda panagtitipon wenno ragragsak a kas koma kasar, buniag, wenno aniaman ditan a panagtitipon agraman panaggi-inana iti malem no kasta a tiempo ti gapas iti lugar a dimmakkelak.
Nayanakak iti bakras iti amianan a paset ti Sierra Madre nga aw-awaganmi iti Bantay Kimmallugong, ket no law-asek ti agsao awanen ti napinpintas pay nga arubayan a pakapatanuran ti maysa nga ubing a kas kaniak no saan a ditoy nakayanakak a disso. Ta malaksid iti napintas a kabanbantayan iti dayaen ken abagatanen a pasetna ket adda dita iti amiananen ken lauden a deppaarna ti nakalawlawa a kataltalonan iti Luzon, Claveria, Cagayan. Bayat ti kinaubingko ket malaksid iti kinalames dagiti waig (nga aw-awaganmi nga ubbing iti karayan), kali wenno irigasyon nga agserbi a padanum dagiti kataltalonan, ken kasta met dagiti labbeng ket adda pay dita ti nabaknang a kabanbantayanmi a pagan-anupan dagiti mangnganop a kalugaranmi a pakairamananen ti dakkelko a lalaki.
Agarup pito idi ti tawenko idi umakarkami iti abongmi iti igid ti baybay ti kunkunada a paraiso iti amianan gapu iti kinarisgo ti panagbiag iti dati a taengmi ta nagraira ti buteng gapu iti masansan a rinnupak dagiti pwersa dagiti gagayyem a tagabantay ken dagiti pwersa ti gobyerno a nakairamramanan ti dakkelko a lalaki a maysa a panglakayen wenno agturay idi iti lugarmi. Ket ditoyko a naramanan ti agingga ita ta agarup beinte singkon a tawen ti napalabas ket diak matallikudan a paset ti biagko, ti biag ti mangngalap.
No diak a palausen ti agsarita ket malaksid iti rigat a nagpasaranmi iti kinakritikal ti lugar a naggapuanmi ket ipapanko a maysaak a kagagasatan a nabiag ta nasursurok ti agtalon ken agkalap. Wen, maysaak a mannalon ken mangngalap.
Pagarupek a dagitoy ti gapuna no apay nga inkaubingak ti nagar-arapaap nga agbalin a mannaniw.
Ala, no man maisar-ongkayo Apo iti daytoy nanumo nga ABONG-ABONGKO ket umaykayo ket lumaemkayo, luminongkayo ditoy nanumo a sagumaymayko.
